Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Αναρτήσεις

Cleansed | ⏺⏺⏺

Ο έρωτας βρίσκεται στο επίκεντρο της τέχνης από καταβολής κόσμου. Άλλοτε θεωρείται ευλογία, άλλοτε κατάρα — ανάλογα με την έκβασή του — πάντα, όμως, το κύριο «Θέμα». Τα χαρακτηριστικά της ερωτικής συνάφειας, ιδίως ως προς το αμφίδρομο στοιχείο της, σκιαγραφούν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που αυτή θα ιδωθεί. Δεν είναι λίγες οι φορές που ο έρωτας κρίνεται εφάμιλλος της ασθένειας, ιδίως στις περιπτώσεις που το υποκείμενο της ερωτικής επιθυμίας προσκρούει με δύναμη πάνω σε τοίχο, είτε γιατί το αίσθημα βιώνεται ως μονόπλευρο, είτε γιατί οι δεδομένες συνθήκες δεν επιτρέπουν το ξεπέταγμα του βλαστού του ερωτικού μίσχου. Στην αναζήτηση προσεγγίσεων του έρωτα ως ασθένεια, μπορεί κανείς να συναντήσει τη βαθιά ενδιαφέρουσα ανάλυση του Roland Barthes (την οποία ομολογώ ότι αγνοούσα) στο έργο του “ Fragments d’un discours amoureux ”: «Η ερωτική καταστροφή μπορεί να πλησιάζει αυτό που έχει ονομαστεί, στο πεδίο της ψύχωσης, μια ακραία κατάσταση, “μια κατάσταση που βιώνεται από το υποκείμενο ως αμετ...
Πρόσφατες αναρτήσεις

Άγριος Σπόρος | ⏺⏺◖

Ο ρεαλισμός στις παραστατικές τέχνες, η ανάγκη να αποτυπώσεις τις συμπεριφορές των ανθρώπων και τις μεταξύ τους σχέσεις με μια ωμότητα, σχεδόν σαν να τους παρατηρείς μέσα από την κλειδαρότρυπα ή ως ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ, είναι στοιχείο που συναντά κανείς εδώ και δεκαετίες. Ωστόσο, στο ελληνικό θέατρο θεωρώ ότι αυτό γίνεται πιο αισθητό μεταπολιτευτικά, με τη φιγούρα του «νεοέλληνα» να τοποθετείται στον πυρήνα της σύγχρονης αφήγησης. Αναρωτιέμαι αν το σημείο εκκίνησης αυτής της τάσης εντοπίζεται στην ανάγκη των δημιουργών - και του κοινού - να ταυτιστούν με πραγματικούς χαρακτήρες και αναγνωρίσιμα πρόσωπα ή αν, πλέον, η επικοινωνία με ονειρικά ή συμβολικά αρχέτυπα, με πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης, καθίσταται ολοένα και πιο επίπονη δραματουργικά ή ακόμη και αδύνατη προσληπτικά. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, δεν αναφέρομαι στο ρεαλιστικό θέατρο του Τσέχοφ και του Ίψεν. Υπό αυτή την έννοια, η χρήση του όρου «ρεαλιστικό» μπορεί να είναι έως και παρελκυστική, αν και υπάρχει μεγάλη συζήτη...

Η Εκδίκηση του Φώτη | ⏺⏺

Βαρύθυμος κατηφόρισα σε ένα σοκάκι δίπλα από τη Βαρβάκειο, μια Δευτέρα, για να παρακολουθήσω την «Εκδίκηση του Φώτη». Δεν ήξερα τον Φώτη· πόσο μάλλον δεν ήμουν σε θέση να γνωρίζω για ποιο πράγμα ήθελε να εκδικηθεί τον κόσμο. Το μόνο που ήξερα, με σχετική βεβαιότητα, ήταν σκόρπιες πληροφορίες, όπως ότι ο Φώτης κινείται στο queer φάσμα και ότι τα έχει βάλει με την τηλεόραση των 90s. Βγαίνοντας από εκείνη την πολυκατοικία, μπορώ να πω ότι δεν ήμουν το ίδιο βαρύθυμος, ωστόσο παρέμενα κάπως προβληματισμένος. Για αρχή, να σημειώσω ότι θα περιέγραφα την «Εκδίκηση του Φώτη» περισσότερο ως ένα project παρά ως μια παραδοσιακή θεατρική παράσταση. Ο Βασίλης Βηλάρας κάνει μια σπουδή πάνω στην τηλεόραση των 90s και αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο τα πρότυπα συμπεριφοράς — ιδίως των ανδρών — καλλιέργησαν συλλογικές στάσεις και διαμόρφωσαν το ασυνείδητο μιας ολόκληρης γενιάς. Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, και το βλέπεις να εξελίσσεται μπροστά σου υπό τη μορφή μιας θεατρικής «διατριβής» με ο...

Το Τεστ | ⏺⏺◖

Τα θεωρητικά ερωτήματα έχουν μια γοητεία, ακριβώς γιατί στην απάντηση που θα δώσεις δεν χρειάζεται να επιστρατεύσεις την υποχρέωση της δεσμευτικότητας. Ακόμη κι αν πεις καμιά χοντράδα, ακόμη κι αν αλλάξεις γνώμη, πάντα θα υπάρχει η πολυτέλεια να πεις: «σιγά βρε αδερφέ, θεωρητικό ήταν το ερώτημα»! Εκατό χιλιάδες ευρώ τώρα ή ένα εκατομμύριο σε δέκα χρόνια; Αυτό το απλό ερώτημα τίθεται εν είδει ψυχολογικού τεστ σε ένα ζευγάρι από έναν πλούσιο φίλο τους κατά τη διάρκεια ενός δείπνου. Τα δύσκολα προκύπτουν όταν το θεωρητικό ερώτημα παίρνει σάρκα και οστά ως πραγματική πρόταση, οδηγώντας το ζευγάρι σε διάσταση απόψεων. Πάνω σε αυτή τη διάσταση ξετυλίγονται διαφορετικές κοσμοθεωρίες και αντιλήψεις γύρω από αξίες, προτεραιότητες και το βάρος των σχέσεων. Ο Jordi Vallejo Duarri γράφει – ή μάλλον, στη διασκευή που είδαμε στο Σύγχρονο Θέατρο από τον Χρήστο Σουγάρη – ένα έργο που μιλάει για το σήμερα. Στο τέλος της ημέρας δεν έχει τόσο να κάνει με το τι επιλογή θα έκανες σε ένα δεδομένο ερώτημα, α...

Πιτσιμπούργκο | ⏺⏺⏺

Η τέχνη βρίθει από «μεγάλους» έρωτες. Άραγε, ποιες είναι οι διαστάσεις ενός «μεγάλου» έρωτα και σε τι διαφέρει από έναν «μικρό», «καθημερινό» και κατά τ’ άλλα «ανθρώπινο»; Στο τέλος της ημέρας, ο έρωτας δεν παύει ποτέ να είναι μεγαλειώδης και ουσιαστικός, ανεξαρτήτως βεληνεκούς. Αυτό που ίσως διαφέρει από εποχή σε εποχή είναι η φορεσιά του. Στη Χίο των αρχών του 20ού αιώνα, στα χρόνια του πρώτου μεταναστευτικού κύματος προς την Αμερική, ο έρωτας φορά σίγουρα ένα βαρύ πανωφόρι, είναι ασήκωτος, θέλει κόπο και υπομονή, δεν σε απελευθερώνει αφήνοντάς σε να πετάς στα ουράνια. Οι συνθήκες της καθημερινότητας, η ανέχεια, η δίψα για ένα καλύτερο αύριο, κάνουν τον έρωτα βαρύ. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η πλάση γύρω είναι και αυτή θολή, αβέβαιη, άγνωστη — όπως όλα τα πράγματα που δεν ξέρουμε επακριβώς ή νομίζουμε ότι γνωρίζουμε μέσα από δοξασίες και θρύλους. Αυτή την ιδέα μετουσιώνει η Σώτη Τριανταφύλλου σε λέξεις — για την ακρίβεια, σε επιστολές — ανάμεσα σε δύο αγαπημένους, την Ελέγκω και τον...

Μέχρι να Σβήσουν τ' Άστρα | ⏺⏺⏺

Η σχέση οικονομίας και κοινωνίας είναι μια ιστορία παλιά, όπως ο κόσμος ο ίδιος. Η ταξικότητα, απότοκος της παραπάνω σχέσης, δεν χωρίζει συχνά απλά τους ανθρώπους, αλλά τους καθοδηγεί μέσα από προκαθορισμένους διαύλους, σχεδόν σαν να υπνοβατούν μοιρολατρικά σε ένα ρείθρο, μέχρι να χαθεί ο κόσμος, μέχρι να πέσουν τ' αστέρια! Η Beth Steel, μέσα από την ιστορία μιας εργατικής οικογένειας της Βρετανίας, μας διηγείται ακριβώς αυτή τη συχνά εξοντωτική σχέση μεταξύ ασκούμενης οικονομικής πολιτικής και ταξικότητας. Σε ένα κάπως βρετανικό, τσεχοφικό σκηνικό, τρεις αδερφές συναντιούνται για τον γάμο της μίας με έναν μετανάστη. Εδώ, όμως, δεν συναντάμε τη μιζέρια της ρώσικης στέπας, αλλά το λούμπεν στοιχείο της μετα-θατσερικής Αγγλίας. Πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο, το οποίο σε μεγάλο βαθμό θεωρώ ότι μάλλον χάνει τον καθαυτό πυρήνα του όταν μεταφέρεται σε μια άλλη γλώσσα πέραν της βρετανικής. Ωστόσο, η μετάφραση των Γαλέου-Σωτηριάδου, μαζί με τη σκηνοθεσία του Θεοδωρόπουλου, διασώ...

Μάθε με να Φεύγω | ⏺⏺

Το αλλόκοτο στην τέχνη προκαλεί συχνά μια σαγήνη. Το ζήσαμε εσχάτως στο θεματικό αφιέρωμα στην ελληνική τέχνη της Εθνικής Πινακοθήκης. Την ίδια στιγμή, το αλλόκοτο μπορεί να προκαλέσει και τα πάθη, ιδίως τα κοινά. Και σε αυτό γίναμε μάρτυρες με την ίδια έκθεση. Δεν βαριέσαι∙ το αλλόκοτο είναι πάντα απρόβλεπτο!  Ίσως γιατί το αλλόκοτο, όσο κι αν σοκάρει ή προκαλεί, μπορεί να φέρει μια περίεργη ειλικρίνεια: δεν προσποιείται πως είναι κάτι άλλο. Ίσως γι’ αυτό και μας αναγκάζει να κοιτάξουμε με μεγαλύτερη ειλικρίνεια και τον εαυτό μας. Προσωπικά, το αλλόκοτο καθαυτό δεν μου προκαλεί συνήθως (λέω συνήθως, γιατί το χέρι μου στη φωτιά δεν μπορώ να το βάλω) άβολη αίσθηση, ιδίως όταν η αξιοποίησή του φέρει νόημα και ουσία. Εξάλλου, η τέχνη από μόνη της κουβαλά έντονα τα στοιχεία της υποκειμενικότητας, καθώς και των ιδιαιτεροτήτων και ειδικών χαρακτηριστικών των καλλιτεχνικών δημιουργών. Και όσο υποκειμενικά είναι τα κίνητρα του καλλιτέχνη, τόσο ακόμη πιο υποκειμενική είναι η αντίληψη του θε...

Η Μονίκ Δραπετεύει | ⏺⏺⏺

Τι είναι αυτό που προσδιορίζει τους ανθρώπους; Οι επιλογές τους, το παρελθόν τους ή τα τραύματά τους; Η απάντηση σε ένα τέτοιο υπαρξιακό ερώτημα, θαρρώ πως δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη. Εξαρτάται τόσο από τις αντικειμενικές συνθήκες, όσο και από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ανθρώπου – κι αυτή ακριβώς η διαρκής ταλάντωση ανάμεσα στο παρελθόν και την προσπάθεια υπέρβασής του βρίσκεται στο επίκεντρο του έργου του Édouard Louis. Ο Louis αντλεί από τα προσωπικά του βιώματα και εξιστορεί δύο στιγμές στον χρόνο. Στη μία – το παρόν – βρίσκεται σε ένα φαστφουντάδικο με τη μητέρα του, γιορτάζοντας το ανέβασμα της θεατρικής διασκευής ενός βιβλίου του στη Γερμανία. Στην άλλη – το παρελθόν – μητέρα και γιος μιλούν στο τηλέφωνο, με τον τελευταίο να προσπαθεί να καθοδηγήσει τη μάνα του προς μια «έξοδο» από τον κύκλο της βίας μέσα στον οποίο έχει παγιδευτεί. Στη βάση του, το έργο εξιστορεί το χρονικό της δραπέτευσης μιας γυναίκας από τη βία, από έναν κακοποιητικό σύντροφο. Ωστόσο, πάνω σε ...

Ο Εχθρός του Λαού | ⏺◖

Όταν ανακοινώθηκε το φετινό πρόγραμμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, προφανώς και ήμουν υπ’ ατμόν. Στη θέα του «Εχθρού του Λαού» του Ίψεν, υπό τη σκηνοθετική ματιά του Thomas Ostermeier, ομολογώ πως κάπως «δαγκώθηκα». Η, συνήθως, αιρετική και έντονα πολιτική προσέγγισή του δεν κουμπώνει πάντα με το προσωπικό μου γούστο. Ωστόσο, αποφάσισα να ξεπεράσω τους δισταγμούς μου και να του δώσω μια ευκαιρία. Να σημειώσω ότι η υπέρβαση αυτή ήταν, σε έναν βαθμό, διττή. Κι αυτό γιατί ανέκαθεν θεωρούσα πως τα έργα του Ίψεν (τουλάχιστον όσα έχω δει μέχρι σήμερα) παρουσιάζουν μια ελλιπή διαχρονικότητα. Για να μην παρεξηγηθώ, ο Ίψεν υπήρξε αδιανόητα μπροστά από την εποχή του, γράφοντας – για παράδειγμα – για τη γυναικεία χειραφέτηση και απελευθέρωση σε εποχές που αυτό ήταν σοκαριστικά προκλητικό. Ωστόσο, όταν ορισμένα από αυτά τα εμβληματικά του έργα μεταφέρονται στο σήμερα – τουλάχιστον για μένα – δεν με γεμίζουν ως προς τα διαχρονικά τους νοήματα και τη σύνδεσή τους με τη σύγχρονη πραγματικότητα, ιδίω...

Χαμένη Άνοιξη | ⏺⏺◖

Η μεταφορά λογοτεχνικών κειμένων στο θέατρο είναι μια δύσκολη υπόθεση, μια επίπονη διαδικασία δημιουργίας για αυτόν που επιχειρεί τη διασκευή. Η διήγηση μέσα στις χάρτινες σελίδες είναι ελεύθερη, μη δέσμια των χρονικών και χωρικών περιορισμών μιας θεατρικής σκηνής. Τα τελευταία χρόνια, όμως, έχω παρακολουθήσει μερικές αριστοτεχνικές μεταφορές λογοτεχνικών έργων στο θέατρο, θα ξεχώριζα εκείνες του Ασπιώτη (Λευκές Νύχτες, Κόρη του Λοχαγού) και του Τριαρίδη (Έγκλημα και Τιμωρία). Το ερώτημα είναι: η για πρώτη μεταφορά της Χαμένης Άνοιξης του Τσίρκα από τον Άρη Λάσκο, πέτυχε το στοίχημα;  Η Χαμένη Άνοιξη μιλά για γεγονότα που είναι ακόμα νωπά. Μπορεί οι εκπρόσωποι της αποστασίας να μην είναι πλέον εν ζωή, ωστόσο συγγενείς αυτών είναι κεντρικά πρόσωπα της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Και αυτό μας θυμίζει πόσο δύσκολο είναι να δούμε αυτά τα γεγονότα απογυμνωμένα από την υποκειμενική διάσταση. Αν, λοιπόν, αυτό είναι δυσχερές για έναν απλό πολίτη, φανταστείτε πόσο πιο δύσκολο είναι για έναν...