Το Τεστ | ⏺⏺◖

Τα θεωρητικά ερωτήματα έχουν μια γοητεία, ακριβώς γιατί στην απάντηση που θα δώσεις δεν χρειάζεται να επιστρατεύσεις την υποχρέωση της δεσμευτικότητας. Ακόμη κι αν πεις καμιά χοντράδα, ακόμη κι αν αλλάξεις γνώμη, πάντα θα υπάρχει η πολυτέλεια να πεις: «σιγά βρε αδερφέ, θεωρητικό ήταν το ερώτημα»!

Εκατό χιλιάδες ευρώ τώρα ή ένα εκατομμύριο σε δέκα χρόνια;

Αυτό το απλό ερώτημα τίθεται εν είδει ψυχολογικού τεστ σε ένα ζευγάρι από έναν πλούσιο φίλο τους κατά τη διάρκεια ενός δείπνου. Τα δύσκολα προκύπτουν όταν το θεωρητικό ερώτημα παίρνει σάρκα και οστά ως πραγματική πρόταση, οδηγώντας το ζευγάρι σε διάσταση απόψεων. Πάνω σε αυτή τη διάσταση ξετυλίγονται διαφορετικές κοσμοθεωρίες και αντιλήψεις γύρω από αξίες, προτεραιότητες και το βάρος των σχέσεων.

Ο Jordi Vallejo Duarri γράφει – ή μάλλον, στη διασκευή που είδαμε στο Σύγχρονο Θέατρο από τον Χρήστο Σουγάρη – ένα έργο που μιλάει για το σήμερα. Στο τέλος της ημέρας δεν έχει τόσο να κάνει με το τι επιλογή θα έκανες σε ένα δεδομένο ερώτημα, αλλά περισσότερο με το ότι σε μια εποχή ακραίου καπιταλισμού και ναρκισσισμού, αυτά τα ερωτήματα μπορούν να τεθούν και να εκφραστούν ως γνήσια διλήμματα. Σε μια εποχή που ο «τραμπισμός» αναδεικνύει απροκάλυπτα την αξία του ισχυρού και την απουσία κάθε αξιολογικής, ηθικής και ιδεολογικής βαρύτητας, τα τεστ αυτά αποκτούν υπόσταση στην καθημερινότητά μας από πολλές πλευρές.

Στο ίδιο πλαίσιο, η αποκτήνωση του σύγχρονου ανθρώπου από τα όρια που πρέπει ο ίδιος να βάλει στα θέλω των άλλων, στα πρέπει που του επιβάλλουν και στην ασυνείδητη ανοχή του να υποστεί κάθε σαδιστικό βίτσιο τρίτων στο βωμό των χρημάτων, αποτελεί μια πραγματικότητα που συνεχώς βιώνουμε.

Ενώ, λοιπόν, το υλικό είναι εκεί, το έργο δείχνει μια αδυναμία να το προσεγγίσει στην πληρότητά του, αγγίζοντας μόνο επιδερμικά τις δεύτερες και τρίτες αναγνώσεις που μπορεί να έχει, εστιάζοντας κάπως μονοδιάστατα στο επίπεδο των ανθρώπινων σχέσεων, στο ύφος εν πολλοίς των Τέλειων Ξένων (Perfetti Sconosciuti). Η εμμονή στο διαπροσωπικό στοιχείο – σαν να λέμε το δέντρο και όχι το δάσος – αποτυπώνεται σκηνοθετικά και από τα παρασκηνιακά video των ηρώων, τα οποία δεν προσδίδουν κάτι ουσιαστικό στην πλοκή. Βέβαια, διατηρώ πάντα μια επιφύλαξη για τη διασκευή του Σουγάρη σε σχέση με το πρωτότυπο έργο, το οποίο ενδεχομένως να προσεγγίζει πιο πετυχημένα αυτό το πολυεπίπεδο δραματουργικό ζήτημα.

Μην κοροϊδευόμαστε: οι χαρακτήρες του έργου δεν είναι αγαπημένα πρόσωπα της διπλανής πόρτας. Πρόκειται για τοξικά αρχέτυπα μιας σύγχρονης πρόζας, με εξαίρεση ίσως μόνο τον χαρακτήρα της Ηλέκτρας Νικολούζου, που λειτουργεί ως άγκυρα για τον θεατή. Όχι τόσο γιατί θα ταυτιστεί μαζί του, αλλά περισσότερο γιατί θα αισθανθεί συμπάθεια για το βίωμά του.

Στα πολύ θετικά της παράστασης, προσωπικά θα έβαζα την εξαιρετική ερμηνεία του Πολυδερόπουλου, που προσφέρει έναν χαρακτήρα αληθινό, καθημερινό και αυθεντικά αντιφατικό.

Αν κάτι κρατώ από το έργο είναι η εξής αναρώτηση: το ζήτημα δεν είναι οι απαντήσεις που δίνουμε σε υποθετικά διλήμματα, αλλά το ότι αποδεχόμαστε να μας τίθενται. Κάθε ερώτημα κουβαλά ένα ηθικό φορτίο που ξεπερνά το νόημά του και γίνεται καθρέφτης της εποχής μας. Και ίσως εκεί να βρίσκεται η μεγαλύτερη πρόκληση: να ξαναβρούμε την αξία της ηθικής, όχι ως θρησκευτικό δόγμα, αλλά ως πράξη συνέπειας και ευθύνης απέναντι στον άλλον. Ιδιαίτερα σε μια εποχή που ο δικαιωματισμός δεν πάει συνήθως χέρι-χέρι με το - συχνά περιοριστικό - αίσθημα της υποχρέωσης. 

Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση μπορείτε να δείτε εδώ.